‘पंचायतराज’ व्यवस्था सबळ करणाऱ्या ‘पंचायत भारती’चा वर्षारंभ विशेषांक ‘अक्षरनामा’च्या माध्यमातून
संपादकीय - संपादकीय
संपादक अक्षरनामा
  • ‘पंचायत भारती’ या मासिकाचा वर्षारंभ अंक, मार्च २०१९
  • Wed , 27 March 2019
  • संपादकीय अक्षरनामा पंचायत भारती Panchayat Bharti

१९९३ साली झालेल्या ७३ व्या घटनादुरुस्तीने पंचायतराज व्यवस्थेत आमूलाग्र बदल घडवून आणले. घटनादुरुस्तीला अनुलक्षून महाराष्ट्रातील कायद्यातही बदल करण्यात आले. कायद्यात झालेल्या या आकस्मिक बदलामुळे महिला आणि आवाज हरवून बसलेल्या वंचित गटांकडे अधिकारपदाची धुरा आली. ही जबाबदारी स्वीकारण्यासाठी कायदा कामकाजाची माहिती लोक आणि लोकप्रतिनिधी यांना सतत मिळावी यासाठी ‘पंचायत भारती’ पाक्षिकाचे प्रकाशन सुरू झाले. समाज परिवर्तनाचे माध्यम असणारी विकेंद्रित सहभागी लोकशाहीची पंचायतराज व्यवस्था सबळ करणे आणि मनुष्यबळासह सर्वच नैसर्गिक साधन संपत्तीचे संवर्धन करणे हा ‘पंचायत भारती’चा प्रमुख हेतू आहे.

गेली २४ वर्षे आपल्या उद्देशानुसार आणि उद्दिष्टानुसार ‘पंचायत भारती’ या पाक्षिकाचे प्रकाशन होत राहिले. या पाक्षिकाने याच म्हणजे मार्च महिन्यात २५व्या वर्षांत पर्दापण केले आहे. हा पहिला वर्षारंभ विशेषांक छापील स्वरूपात प्रकाशित न करता, तो ‘अक्षरनामा’च्या माध्यमातून ऑनलाईन उपलब्ध करून दिला जात आहे. ‘पंचायत भारती’ आणि ‘अक्षरनामा’चा हा संयुक्त उपक्रम वाचकांना आवडेल, अशी आहे.

लेखांचा अनुक्रम

१) महात्मा गांधी आणि पंचक्रोशी ते पंचखंड - विजय दिवाण
https://www.aksharnama.com/client/article_detail/3131
२) सिंगा वेस्ता पाडवी नावाच्या एका नर्मदा विस्थापिताची कहाणी - लतिका राजपूत
https://www.aksharnama.com/client/article_detail/3132
३) ‘सोरी मोठी हिनी, तिना लगीन करीन टाकू’ - अलका गाडगीळ
https://www.aksharnama.com/client/article_detail/3133
४) तेरेखोल नदी यात्रा - उगमापासून संगमापर्यंत - हरिहर वाटवे
https://www.aksharnama.com/client/article_detail/3134
५) पुलवामा दहशतवादी हल्ल्यानंतरची माझ्या अल्पवयीन भारतीय नागरिकांची देशभक्ती - रजिया सुलताना
https://www.aksharnama.com/client/article_detail/3135

...............................................................................................................................................................

Copyright www.aksharnama.com 2017. सदर लेख अथवा लेखातील कुठल्याही भागाचे छापील, इलेक्ट्रॉनिक माध्यमात परवानगीशिवाय पुनर्मुद्रण करण्यास सक्त मनाई आहे. याचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर कायदेशीर कारवाई करण्यात येईल.

............................................................................................................................................................

‘अक्षरनामा’ला आर्थिक मदत करण्यासाठी क्लिक करा -

............................................................................................................................................................

Post Comment

अक्षरनामा न्यूजलेटरचे सभासद व्हा

ट्रेंडिंग लेख

जमिनीच्या वरून आणि खालून विरोधी प्रवाह उत्तेजित होऊ लागले आहेत, हे भाजपच्या आयटी सेल आणि बाह्य रोबोंनाही कळलेले आहे!
एकहाती सत्ता भारतासारख्या मोठ्या, वैविध्यपूर्ण, बहुधार्मिक व बहुजातीय संस्कृतीला शोभणारी तर नाहीच, पण खूप घातकही आहे!
सआदत हसन मंटो म्हणतो - “कीमत कोई भी हो‚ आदमी अगर बिक जाए तो कौड़ी का नहीं रहता हैं।”
या निवडणुकीतून होऊ घातलेल्या सत्ताबदलाचा ‘कर्ताकरविता’ देशातील जनता नव्हे, तर ‘आपण’ आहोत, असे रा. स्व.संघ भासवू पाहतो आहे का?
आंबेडकरी समाजाच्या ज्या नेत्याकडे बोट दाखवा, तो भाजपच्या कळपात दिसतोय

सदरे

सुनील तांबे
परिमल माया सुधाकर
निखिल वागळे
संजय पवार
अमोल उदगीरकर

इतर लेख

उमेद आणि आशावाद तर निदान दशक तरी पूर्ण करावं असा आहे, पण पुढचं पुढे... आजचा दिवस तर ‘साजरा’ करूया!

या काळात आम्ही आमच्या परीनं सतत ‘प्रवाहाविरुद्ध’ (Against The Current) पत्रकारिता करण्याचं काम करत आलो आहोत, यापुढेही जमेल तसे करत राहूच. अर्थात अशा प्रकारच्या पत्रकारितेला सध्याच्या काळात फारसं भवितव्य राहिलेलं नाही; यशाचं, कौतुकाचं आणि सहकार्याचं पाठबळही मिळत नाही, याची जाणीव असूनही आम्ही अजूनही आमच्या धारणेवर ठाम आहोत.......

या नव्या वर्षात करोनाकाळाच्या दु:खद आठवणी आणि इतिहासाचा काळा कोळसा उगाळत राहायचा की, ‘झेनोफोबिया’तून बाहेर पडण्याचा संकल्प करायचा?

‘झेनोफोबिया’ हा काही शारीरिक आजार नाही. तो काही गँगरीन वा कॅन्सर नाही. हा आपल्या मनाला, बुद्धीला आणि विचाराला झालेला आजार आहे. त्यामुळे आपला जीवच काय, तर शरीराचा कुठलाही अवयवही न गमावता, त्यावर मात करता येऊ शकते… अर्थात आपण ठरवलं तर. मागच्या वर्षांत जे ‘झेनोफोबिया’चे शिकार झालेले आहेत, त्यांना या नव्या वर्षांत त्यातून बाहेर येण्याचा संकल्प करता येईल.......

१६ रुपये ५० पैशांचं आज काय ‘मूल्य’ आहे? भाजीमंडईत पाव किलो भाजीसाठी किंवा एक वडापाव-कटिंग चहासाठी यापेक्षा नक्कीच जास्त ‘दाम’ मोजावे लागतात

निखळ वास्तव किंवा सत्य समजावून घेणं, हाही सध्याच्या अहमहमिकेच्या, सत्योत्तर सत्याच्या काळात एक प्रकारचा रिलीफ किंवा ‘क्वालिटी टाइम’ स्पेंड करण्यासारखंच आहे. चुकीची वा दिशाभूल करणारी माहिती, सतत कुणाचा तरी द्वेष किंवा अकारण भीती, यांपासून लांब राहणं आणि बॅलन्स्ड अ‍ॅप्रोच देणं म्हणजे आणखी वेगळं काय असतं? गेल्या पाच वर्षांत ‘अक्षरनामा’च्या माध्यमातून हेच आम्ही करत आहोत .......

आव्हानं केवळ भारतीय प्रसारमाध्यमांपुढेच नाहीत, तर आपल्या सगळ्यांच्या पुढे आहेत, हे समजून घेतलं पाहिजे

हल्ली होतं काय की, इतरांच्या चुकांसाठी केवळ ती संबंधित व्यक्ती वा संस्थाच जबाबदार आहे, अशी संकुचित वृत्ती बोकाळल्यामुळे ते खापर संबंधितांच्या माथी मारलं की, आपली जबाबदारीतून सुटका होते. जोवर आपण आपल्या क्षेत्राच्या ऱ्हासाची आणि आपल्या सहकाऱ्यांच्या चुकांची जबाबदारी, ही एक प्रकारे आपलीही जबाबदारी आहे, हे मानत नाही, तोवर आपण अशीच समर्थनं करत राहणार. मग ती पत्रकारिता असो, साहित्य असो, राजकारण असो वा समाजकारण असो.......

९४व्या अ. भा. मराठी साहित्य संमेलनाला एक ‘ऐतिहासिक संधी’ साधता आली नाही…

९३व्या संमेलनाचे मावळते अध्यक्ष फादर दिब्रिटो आणि ९४व्या संमेलनाचे अध्यक्ष डॉ. जयंत नारळीकर हे दोघंही प्रकृति अस्वास्थ्यामुळे या संमेलनाला उपस्थित राहू शकले नाहीत. पण समजा ते राहिले असते तर? तर साहित्य संमेलनाच्या इतिहासात एका ख्रिस्ती-मराठी साहित्यिकाकडून एका विज्ञानकथा लेखकाकडे अध्यक्षपदाची सूत्रं सोपवली जाण्याचा ‘अपूर्व ऐतिहासिक क्षण’ महाराष्ट्राला अनुभवायला, पहायला मिळाला असता.......

‘अक्षरनामा’ची गेली पाच वर्षं… येत्या पंचवीस वर्षांसाठी…

आम्हाला हे अभिमानानं सांगायला आवडेल की, गेल्या पाच वर्षांत ‘अक्षरनामा’ने एकही पेड न्यूज, फेक न्यूज छापलेली नाही. त्याशिवाय कुणाहीविषयी ‘बायस’ व्यक्त केलेला नाही. सत्योत्तर सत्याला (पोस्ट ट्रुथ) कधीही थारा दिलेला नाही. हे ऐश्वर्य अभिमानानं मिरवावं असं नक्कीच आहे. पण गेल्या दोन वर्षांपासून करोनानं पत्रकारितेपुढील आव्हानं खूप जटील केली आहेत. त्यामुळे पत्रकारिता आपल्या सर्वाधिक वाईट काळातून जात आहे.......

कुठल्याही उन्मादी प्रवाहापासून स्वत:ला वाचवणं हेच आज पत्रकारितेसमोरचं मोठं काम होऊन बसलं आहे!

आज ‘अक्षरनामा’ सुरू होऊन चार वर्षं पूर्ण झाली! अनेक कारणं आहेत, पण अलीकडच्या काळात पत्रकारिता जास्तीत जास्त बेजबाबदार होत चालली आहे. वावदूकपणा, सवंगपणा आणि बेजबाबदारपणा ही जणू काही तिची त्रि-सूत्रीच होऊ पाहत आहे. त्यात सध्याचा सोशल मीडियाच्या वर्चस्वाचा काळ. त्यामुळे तंत्रज्ञानाच्या बळावर सत्यापेक्षा असत्य, क्रियापेक्षा प्रतिक्रिया, वास्तवापेक्षा अवास्तव आणि घटनांपेक्षा नाट्यमयतेला अधिक महत्त्व आलं आहे.......

उद्धव ठाकरे : ‘रिमोट कंट्रोल’कडून ‘कॅप्टन’कडे

भाजपच्या बेताल, बेमुर्वत आणि संसदीय लोकशाहीची पायमल्ली करणाऱ्या राजकारणाला शिवसेना, काँग्रेस, राष्ट्रवादी यांच्या आघाडीने महाराष्ट्रात रोखले हे चांगलेच झाले, पण ठाकरे घराण्याला खऱ्या अर्थाने संसदीय राजकारणाची बाराखडी अजून शिकायची आहे. ती उद्धव ठाकरे किती चांगल्या प्रकारे गिरवतात, त्यावर या आघाडीचे भवितव्य अवलंबून राहील. उद्धव ठाकरे ‘रिमोट कंट्रोल’च्या भूमिकेतून थेट ‘कॅप्टन’च्या भूमिकेत दाखल झालेत खरे, पण.......

कविता महाजन प्रथम स्मृतिदिन विशेषांकाच्या निमित्ताने…

किरकोळ आजाराचं निमित्त झालं आणि आयुष्याचा अविभाज्य भाग असलेली कविता हे जग सोडून गेली. सगळं इतकं अचानक झालं होतं की, बराच काळ बधीरपणातच गेला. घडलंय ते खरंच आहे, हे स्वतःला समजावण्यात बरीच मानसिक शक्ती खर्च करावी लागली. दुःखाचा पहिला भर ओसरल्यावर कविताची मुलगी - दिशाबरोबर आवराआवर करताना बरीचशी मौल्यवान संपत्ती हाती लागली… त्यामध्ये सांत्वन, आनंद, जिद्द, समजूत, गांभीर्य अशा अनेक भावभावनांचा कल्लोळ होता........

नरेंद्र मोदी : ‘पर्सन ऑफ द इयर’ नव्हे, ‘द ओव्हरअचिव्हर’!

गेल्या दोन वर्षांतील मोदी यांचा कारभार पाहता, त्याचे वर्णन ‘टाइम’च्या धर्तीवर करायचे झाले, तर ‘द ओव्हरअचिव्हर’ असे करावे लागेल. त्यांनी भारतीय मध्यमवर्गाचा कमावलेला विश्वास अजूनही कायम ठेवला आहे. ‘मोदी सांगतात तेच प्रमाण आणि आपल्याला जे वाटते तेच खरे’, या न्यायाने नोटांबदीच्या निर्णयामुळे सर्वसामान्य जनतेला काय त्रास होतो आहे, याकडेही मध्यमवर्गाने सपशेल दुर्लक्ष केले आहे.......

© 2024 अक्षरनामा. All rights reserved Developed by Exobytes Solutions LLP.