उमेद आणि आशावाद तर निदान दशक तरी पूर्ण करावं असा आहे, पण पुढचं पुढे... आजचा दिवस तर ‘साजरा’ करूया!
संपादकीय - संपादकीय
संपादक अक्षरनामा
  • प्रातिनिधिक चित्र
  • Tue , 24 October 2023
  • संपादकीय Editorial अक्षरनामा Aksharnama

२४ ऑक्टोबर २०१६ रोजी ‘अक्षरनामा’ सुरू झाला, त्याला आज बरोबर सात वर्षं पूर्ण झाली.

या काळात आम्ही आमच्या परीनं सतत ‘प्रवाहाविरुद्ध’ (Against The Current) पत्रकारिता करण्याचं काम करत आलो आहोत, यापुढेही जमेल तसे करत राहूच. अर्थात अशा प्रकारच्या पत्रकारितेला सध्याच्या काळात फारसं भवितव्य राहिलेलं नाही; यशाचं, कौतुकाचं आणि सहकार्याचं पाठबळही मिळत नाही, याची जाणीव असूनही आम्ही अजूनही आमच्या धारणेवर ठाम आहोत.

पण गेल्या सात वर्षांतली आपल्या सभोवतालची परिस्थिती अधिकाधिक विषण्ण करणारीच होत गेली आहे, हेही तितकंच खरं. ‘स्किझोफ्रेनिया’ हा आजार फक्त हजारातून एखाद-दुसऱ्या माणसालाच होतो, असं वाटत होतं... पण अलीकडच्या काळात तो समाजातील बहुसंख्य जणांना झाला की काय, अशी दाट शंका यायला लागली आहे. माणसं कशावरही व्यक्त होतात, पण कशीही व्यक्त होतात. डोकं आणि मुख्य म्हणजे त्यातला मेंदू गहाण टाकला की काय, अशा प्रकारे व्यक्त होतात. मेंदू गहाण टाकायला लावणारा आजार म्हणून आजवरच्या वैद्यकीय इतिहासात ‘स्किझोफ्रेनिया’ याच आजाराची नोंद आहे. आणि हा आजार झालेली माणसं सगळीकडे मोठ्या प्रमाणावर दिसायला लागली आहेत...

गलिच्छ राजकारणाची किती चर्चा करायची? आणि किती काळ करायची? ते बदलवण्यासाठी आपण कधी प्रयत्न करणार? नसू तर मग केवळ चर्चा का करतो? ‘हरी हरी’ करत बसावं, निवृत्त झालेल्यांसारखं! संस्कृती, इतिहास, अस्मिता, जात-धर्म, प्रथा-परंपरा-चालीरिती-श्रद्धा-समज यांचा समंध किती काळ मानगुटीवर बसू द्यायचा? आणि किती? या समंधाला निदान खांद्यापर्यंत खाली तरी उतरवणार की नाही? इतरांच्या विचार-चुटकुल्यांना किती काळ डोकं बंद ठेवून, डोळे बंद करून दाद देणार? स्वतः काहीही न करता इतरांच्या सुमार सादरीकरणाला कुठवर टाळ्या वाजवत राहणार? असे खूप प्रश्न आहेत...

.................................................................................................................................................................

तुम्ही ‘अक्षरनामा’ची वर्गणी भरलीय का? नसेल तर आजच भरा. कर्कश, गोंगाटी आणि द्वेषपूर्ण पत्रकारितेबद्दल बोलायला हवंच, पण जी पत्रकारिता प्रामाणिकपणे आणि गांभीर्यानं केली जाते, तिच्या पाठीशीही उभं राहायला हवं. सजग वाचक म्हणून ती आपली जबाबदारी आहे.

Pay Now

.................................................................................................................................................................

इतका गाफील, बेपर्वा आणि बेफिकीर समाज होऊ कसा शकतो? अशा समाजाला आपल्या भावी पिढ्यांचं तर सोडाच, निदान आपलंही बरं चालावं, इतपतही धडका विचार करता येत नाही?

‘कॉमनसेन्स’च्या गोष्टींबाबतही आपण ‘कॉमनली अबसेन्ट’ असल्यासारखे का वागतो?

तुच्छता, तिरस्कार, द्वेष आणि हिंसा, हाच अनेकांचा जगण्याचा प्राणवायू झाला की काय, असं वाटतं अनेकदा.

असो. आज दसरा म्हणजे विजयादशमी, सीमोल्लंघन करण्याचा दिवस. त्यामुळे आजच्या दिवशी तरी निराशावादापेक्षा ‘आशावाद’ बळकट करायला हवा.

या सात वर्षांत ज्या ज्या लेखकांनी आम्हाला लेखनसहकार्य केलं, आजही करत आहेत; त्यांचे आम्ही मनापासून आभारी आहोत. तसंच ज्या वाचकांनी आम्हाला वर्गणी भरून आणि त्याशिवाय आर्थिकसहकार्य केलं, आजही करत आहेत; त्यांचे आम्ही मनापासून आभारी आहोत. किंबहुना या दोघांच्याच बळावर आम्ही या सात वर्षांच्या खडतर आणि काटेरी प्रवासातही टिकून राहिलो आहोत. त्यामुळे आजच्या या सातव्या वर्धापनदिनानिमित्त आमच्या लेखकांप्रति आणि वाचकांप्रति कृतज्ञता व्यक्त करतो.

उमेद आणि आशावाद तर निदान दशक तरी पूर्ण करावा असा आहे, पण पुढचं पुढे.

आजचा दिवस तर ‘साजरा’ करूया!

सर्वांना दसरा उर्फ विजयादशमीच्या खूप खूप शुभेच्छा!

.................................................................................................................................................................

‘अक्षरनामा’वर प्रकाशित होणाऱ्या लेखातील विचार, प्रतिपादन, भाष्य, टीका याच्याशी संपादक व प्रकाशक सहमत असतातच असे नाही. 

.................................................................................................................................................................

‘अक्षरनामा’ला ​Facebookवर फॉलो करा - https://www.facebook.com/aksharnama/

‘अक्षरनामा’ला Twitterवर फॉलो करा - https://twitter.com/aksharnama1

‘अक्षरनामा’चे Telegram चॅनेल सबस्क्राईब करा - https://t.me/aksharnama

‘अक्षरनामा’ला Kooappवर फॉलो करा -  https://www.kooapp.com/profile/aksharnama_featuresportal

.................................................................................................................................................................

तुम्ही ‘अक्षरनामा’ची वर्गणी भरलीय का? नसेल तर आजच भरा. कर्कश, गोंगाटी आणि द्वेषपूर्ण पत्रकारितेबद्दल बोलायला हवंच, पण जी पत्रकारिता प्रामाणिकपणे आणि गांभीर्यानं केली जाते, तिच्या पाठीशीही उभं राहायला हवं. सजग वाचक म्हणून ती आपली जबाबदारी आहे.

Pay Now

Post Comment

अक्षरनामा न्यूजलेटरचे सभासद व्हा

ट्रेंडिंग लेख

लोकहो, निवडणुकीचा हंगाम सुरू आहे, सावध राहा, सतर्क राहा, जागे राहा. कारण आता अधिक जोमाने आणि वेगाने सर्रास ‘खोटे’ पसरवले जाऊ शकते
जे जे काही खोटे आहे, कमअस्सल आहे, त्याबद्दल लिहिताना किणीकरांची लेखणी जहाल बनते. कधी कधी विषारीसुद्धा बनते...
आठवलेसाहेब, तुमच्या मोदींनी गेल्या दहा वर्षांत ‘किती वेळा’ राज्यघटनेचे ‘पालन’ केले आहे? आणि ‘किती वेळा’ अनुसूचित जातींना ‘न्याय’ दिला?
‘मोदी की गारंटी’ ही प्रत्यक्षात ‘बिरबलाच्या खिचडी’सारखी आहे… म्हणूनच ते २०४७ सालचे भाकड हवाले देत आहेत…
‘अक्षर’ म्हणजे जे संपत नाही असे ते! परंतु अंतिम सत्यापुढे शब्दांच्या ‘अक्षर’तेचे इमले कोसळून पडतात...

सदरे

सुनील तांबे
परिमल माया सुधाकर
निखिल वागळे
संजय पवार
अमोल उदगीरकर

इतर लेख

या नव्या वर्षात करोनाकाळाच्या दु:खद आठवणी आणि इतिहासाचा काळा कोळसा उगाळत राहायचा की, ‘झेनोफोबिया’तून बाहेर पडण्याचा संकल्प करायचा?

‘झेनोफोबिया’ हा काही शारीरिक आजार नाही. तो काही गँगरीन वा कॅन्सर नाही. हा आपल्या मनाला, बुद्धीला आणि विचाराला झालेला आजार आहे. त्यामुळे आपला जीवच काय, तर शरीराचा कुठलाही अवयवही न गमावता, त्यावर मात करता येऊ शकते… अर्थात आपण ठरवलं तर. मागच्या वर्षांत जे ‘झेनोफोबिया’चे शिकार झालेले आहेत, त्यांना या नव्या वर्षांत त्यातून बाहेर येण्याचा संकल्प करता येईल.......

१६ रुपये ५० पैशांचं आज काय ‘मूल्य’ आहे? भाजीमंडईत पाव किलो भाजीसाठी किंवा एक वडापाव-कटिंग चहासाठी यापेक्षा नक्कीच जास्त ‘दाम’ मोजावे लागतात

निखळ वास्तव किंवा सत्य समजावून घेणं, हाही सध्याच्या अहमहमिकेच्या, सत्योत्तर सत्याच्या काळात एक प्रकारचा रिलीफ किंवा ‘क्वालिटी टाइम’ स्पेंड करण्यासारखंच आहे. चुकीची वा दिशाभूल करणारी माहिती, सतत कुणाचा तरी द्वेष किंवा अकारण भीती, यांपासून लांब राहणं आणि बॅलन्स्ड अ‍ॅप्रोच देणं म्हणजे आणखी वेगळं काय असतं? गेल्या पाच वर्षांत ‘अक्षरनामा’च्या माध्यमातून हेच आम्ही करत आहोत .......

आव्हानं केवळ भारतीय प्रसारमाध्यमांपुढेच नाहीत, तर आपल्या सगळ्यांच्या पुढे आहेत, हे समजून घेतलं पाहिजे

हल्ली होतं काय की, इतरांच्या चुकांसाठी केवळ ती संबंधित व्यक्ती वा संस्थाच जबाबदार आहे, अशी संकुचित वृत्ती बोकाळल्यामुळे ते खापर संबंधितांच्या माथी मारलं की, आपली जबाबदारीतून सुटका होते. जोवर आपण आपल्या क्षेत्राच्या ऱ्हासाची आणि आपल्या सहकाऱ्यांच्या चुकांची जबाबदारी, ही एक प्रकारे आपलीही जबाबदारी आहे, हे मानत नाही, तोवर आपण अशीच समर्थनं करत राहणार. मग ती पत्रकारिता असो, साहित्य असो, राजकारण असो वा समाजकारण असो.......

९४व्या अ. भा. मराठी साहित्य संमेलनाला एक ‘ऐतिहासिक संधी’ साधता आली नाही…

९३व्या संमेलनाचे मावळते अध्यक्ष फादर दिब्रिटो आणि ९४व्या संमेलनाचे अध्यक्ष डॉ. जयंत नारळीकर हे दोघंही प्रकृति अस्वास्थ्यामुळे या संमेलनाला उपस्थित राहू शकले नाहीत. पण समजा ते राहिले असते तर? तर साहित्य संमेलनाच्या इतिहासात एका ख्रिस्ती-मराठी साहित्यिकाकडून एका विज्ञानकथा लेखकाकडे अध्यक्षपदाची सूत्रं सोपवली जाण्याचा ‘अपूर्व ऐतिहासिक क्षण’ महाराष्ट्राला अनुभवायला, पहायला मिळाला असता.......

‘अक्षरनामा’ची गेली पाच वर्षं… येत्या पंचवीस वर्षांसाठी…

आम्हाला हे अभिमानानं सांगायला आवडेल की, गेल्या पाच वर्षांत ‘अक्षरनामा’ने एकही पेड न्यूज, फेक न्यूज छापलेली नाही. त्याशिवाय कुणाहीविषयी ‘बायस’ व्यक्त केलेला नाही. सत्योत्तर सत्याला (पोस्ट ट्रुथ) कधीही थारा दिलेला नाही. हे ऐश्वर्य अभिमानानं मिरवावं असं नक्कीच आहे. पण गेल्या दोन वर्षांपासून करोनानं पत्रकारितेपुढील आव्हानं खूप जटील केली आहेत. त्यामुळे पत्रकारिता आपल्या सर्वाधिक वाईट काळातून जात आहे.......

कुठल्याही उन्मादी प्रवाहापासून स्वत:ला वाचवणं हेच आज पत्रकारितेसमोरचं मोठं काम होऊन बसलं आहे!

आज ‘अक्षरनामा’ सुरू होऊन चार वर्षं पूर्ण झाली! अनेक कारणं आहेत, पण अलीकडच्या काळात पत्रकारिता जास्तीत जास्त बेजबाबदार होत चालली आहे. वावदूकपणा, सवंगपणा आणि बेजबाबदारपणा ही जणू काही तिची त्रि-सूत्रीच होऊ पाहत आहे. त्यात सध्याचा सोशल मीडियाच्या वर्चस्वाचा काळ. त्यामुळे तंत्रज्ञानाच्या बळावर सत्यापेक्षा असत्य, क्रियापेक्षा प्रतिक्रिया, वास्तवापेक्षा अवास्तव आणि घटनांपेक्षा नाट्यमयतेला अधिक महत्त्व आलं आहे.......

उद्धव ठाकरे : ‘रिमोट कंट्रोल’कडून ‘कॅप्टन’कडे

भाजपच्या बेताल, बेमुर्वत आणि संसदीय लोकशाहीची पायमल्ली करणाऱ्या राजकारणाला शिवसेना, काँग्रेस, राष्ट्रवादी यांच्या आघाडीने महाराष्ट्रात रोखले हे चांगलेच झाले, पण ठाकरे घराण्याला खऱ्या अर्थाने संसदीय राजकारणाची बाराखडी अजून शिकायची आहे. ती उद्धव ठाकरे किती चांगल्या प्रकारे गिरवतात, त्यावर या आघाडीचे भवितव्य अवलंबून राहील. उद्धव ठाकरे ‘रिमोट कंट्रोल’च्या भूमिकेतून थेट ‘कॅप्टन’च्या भूमिकेत दाखल झालेत खरे, पण.......

कविता महाजन प्रथम स्मृतिदिन विशेषांकाच्या निमित्ताने…

किरकोळ आजाराचं निमित्त झालं आणि आयुष्याचा अविभाज्य भाग असलेली कविता हे जग सोडून गेली. सगळं इतकं अचानक झालं होतं की, बराच काळ बधीरपणातच गेला. घडलंय ते खरंच आहे, हे स्वतःला समजावण्यात बरीच मानसिक शक्ती खर्च करावी लागली. दुःखाचा पहिला भर ओसरल्यावर कविताची मुलगी - दिशाबरोबर आवराआवर करताना बरीचशी मौल्यवान संपत्ती हाती लागली… त्यामध्ये सांत्वन, आनंद, जिद्द, समजूत, गांभीर्य अशा अनेक भावभावनांचा कल्लोळ होता........

नरेंद्र मोदी : ‘पर्सन ऑफ द इयर’ नव्हे, ‘द ओव्हरअचिव्हर’!

गेल्या दोन वर्षांतील मोदी यांचा कारभार पाहता, त्याचे वर्णन ‘टाइम’च्या धर्तीवर करायचे झाले, तर ‘द ओव्हरअचिव्हर’ असे करावे लागेल. त्यांनी भारतीय मध्यमवर्गाचा कमावलेला विश्वास अजूनही कायम ठेवला आहे. ‘मोदी सांगतात तेच प्रमाण आणि आपल्याला जे वाटते तेच खरे’, या न्यायाने नोटांबदीच्या निर्णयामुळे सर्वसामान्य जनतेला काय त्रास होतो आहे, याकडेही मध्यमवर्गाने सपशेल दुर्लक्ष केले आहे.......

© 2024 अक्षरनामा. All rights reserved Developed by Exobytes Solutions LLP.