सतीश या नश्वर जगात नाही, पण तो आपल्या मनात, त्याच्या कवितांत, त्याने केलेल्या कामांत आणि हिमाचलाच्या पर्यटनात आहे...

सतीश पुस्तकांविषयी लिहितानाही सर्वांविषयीच बोलत होता. कवितेत येणारे वैयक्तिक संदर्भ केवळ वैयक्तिक राहत नाहीत, किंबहुना वैयक्तिक, सामाजिक यांच्यामधल्या रेषा धूसर होऊन जातात. पांगाऱ्याचा विचार करताना हा कवी छपरांचा, फुलांचा, आणि दारिद्र्यरेषेखाली माणसं कशी जगतात याचाही विचार करतो. त्याला जागोजाग उगवणारी कमळे गरिबांच्या हताश आसवांसारखी दिसतात.......

हा कोणता काळ आहे, साधे झाडांविषयी बोलणेसुद्धा गुन्हा ठरतो! खरेच आम्ही काळोखाच्या काळात जगतो आहोत!

मला तर पुष्कळदा वाटते की राज्यव्यवस्थेत, अर्थव्यवस्थेत काम करणार्‍यांनी साहित्य वाचावे, विविध कलांचा आस्वाद घ्यावा. म्हणजे त्यांची मने सतत मानवी संवेदनशीलतेने झंकारत राहतील. धर्मसत्तेत असणाऱ्यांनी उपनिषदे वाचावीत, संतसाहित्य वाचावे. त्यांची मने शांत असतील. शेवटी सगळी सत्तापदे जनहितार्थ असतात. जनतेच्या कल्याणाहून दुसरी कोणतीही गोष्ट मोठी नसते, महत्त्वाची नसते.......

आमच्या, आताच्या पिढीतल्या कवींना, लेखकांना, कलावंतांना प्रश्नचिन्हांच्या लांडग्यांच्या कळपांना सामोरे जावे लागते आहे!

आज सत्त्योत्तर युग, पोस्ट-ट्रूथ एज, आहे असे म्हटले जाते. सत्य काय आणि असत्य काय, काही फरकच राहिलेला नाही. असत्य वारंवार बोलले गेले की तेच सत्य आहे असे सामान्य लोकांना वाटत असते. राजकीय आणि आर्थिक सत्ता असा सत्यासत्याचा भ्रम निर्माण करतात. त्यांचे असत्यांचे घोडे चौखूर उधळत असतात. कुणी सत्य सांगायचा प्रयत्न कला तर त्यांचे तोंड बंद करण्यात येते. पण आपण बोलले पाहिजे हे आपल्याला कुसुमाग्रजांच्या कवितांनी सांगितलेले आहे.......

‘पाणी’ या एका प्रतीकातून घेतलेला समाजव्यवस्थेचा वेध निःसंशय महत्त्वाचा आहे!

कविता समजून घ्यायला संवेदनशीलतेची गरज असते. केवळ कवितेविषयीच नव्हे माणसे समजून घेण्याची संवेदनशीलता हवी असते. दिनकर मनवर यांच्या प्रत्येक कवितेत शोषित, पीडित, वंचित माणसांविषयी प्रगाढ आस्था आहे. कवी आपल्या कवितेतून वंचित समाजगटाचा इतिहास व्यक्त करतो. जे अनुभवलेलं असतं, भोगलेलं असतं, ज्या वेदनेनं त्याला पोखरलेलं असतं, ते व्यक्त होतं.......

माणसाने घाबरणे, घाबरत राहणे, भयभीत होणे आणि थरथरत राहणे हेच आहे का आपल्या काळाचे निदान?

माणसाने घाबरणे, घाबरत राहणे, भयभीत होणे आणि थरथरत राहणे हेच आहे का आपल्या काळाचे निदान? कवींनी, लेखकांनी, विचारवंतांनी, चित्रकारांनी, चित्रपटकारांनी थरथरत राहावे? याचे ‘नाही’ हे उत्तर आहे. आपल्या मागे आपला बाप ज्ञानेश्वर उभा आहे. त्याचे ‘पसायदान’ हा आमचा महत्तम वारसा आहे........

लीळाच, पण पुस्तकांविषयीच्या पु्स्तकांच्या!

प्रस्तुत पुस्तकात रिंढे यांनी पुस्तकांविषयीच्या पुस्तकांचा उदबोधक परिचय करून दिला आहे. तो अत्यंत वाचनीय तर आहेच, त्याचबरोबर वास्तविक पुस्तकसंस्कृती म्हणजे काय असते याची खोलवर जाणीव करून देणारा आहे. जगातल्या पुस्तकप्रेमींनी आणि पुस्तकवेड्यांनी पुस्तकसंस्कृतीला आकार दिला आणि ती आजपर्यंत टिकवून ठेवली.......

© 2024 अक्षरनामा. All rights reserved Developed by Exobytes Solutions LLP.